‘Ik wist zelf niet wat ik in me had’

Zoon Arjen luistert stil naar wat zijn moeder te vertellen heeft. Dochter Kim meldt vrolijk tussendoor dat ze naar buiten gaat, fietsen. Zoon Arjen wil beroepsrenner worden. Dochter Kim wordt als het aan haar ligt net zo goed als Leontien. Nita van Vliet heet nu Nita de Baat en verkeert met haar hele gezin weer middenin de wielerwereld.. In de jaren zeventig reed ze in de befaamde Beck’s Bier damesploeg, met Keetie van Oosten-Hage.

Op een zonnige ochtend blikt Nita van Vliet (42) terug op toen. Zonnig is ook haar presentatie. Dat komt goed van pas bij haar huidige betrekking: in eigen beheer kinderkleding verkopen op feestelijke commerciële bijeenkomsten in hotels en zalen. Een verzorgde vrouw. ,,Dat was ik ook al toen ik nog fietste. Ik zat op de mode-academie en gebruikte nagellak, maar dat mocht eigenlijk niet. Fietsen was een mannensport en je moest er blijkbaar ook uitzien als man. In België had je dames, die zagen eruit als kerels. Echte Belgische potten noemden we die, met haren op de handen, spieren op de benen, niet normaal meer. Misschien gebruikten ze ook wel van die rotzooi, weet jij veel. Winnen kon ik er niet, in België.’’

Winnen deed Van Vliet in die dagen sowieso niet zo heel veel, al was het maar omdat in de jaren zeventig meisjes vanaf vijftien jaar meteen tussen de volwassen dames terecht kwamen.

Maar op het Nederlands Kampioenschap in 1977 was het goed raak. De titel die ze daar binnensleepte bezorgde haar faam, tegen wil en dank. De maandag na het kampioenschap stonden er grote stukken in de krant met als strekking: Van Vliet had mogen winnen, haar ploeggenoot Keetie van Oosten-Hage was eigenlijk veel beter, het was een ‘kleine’ zege. ,,Pure jaloezie. Ik kon daar toen niet tegen en heb de kampioenstrui heel weinig gedragen. ’’

De Beck’s-ploeg uit die dagen was een vriendenteam. Keetie, Heleen en Bella Hage, Anne Riemersma, Nel Streef, Annet Kole, Tineke Fopma, Dimphy Wesdorp, ze hadden wat voor elkaar over en maakten lol onder leiding van ‘een hele leuke ploegleider’, Leon Hermans. En dan ook nog veel winnen met de absolute topper Keetie in de gelederen.

In 1977 was Keetie betrokken bij een curieus incident. Ze won de Ronde van Hilversum, maar werd later gedeklasseerd omdat haar ploeggenoten voor haar op de achtergrond afstoppingswerk zouden hebben gedaan. Dat was een combine en dat mocht niet.

Nog los van de vraag of Keetie wel zo’n combine nodig had om alleen voorop te blijven, kwam de jurybeslissing wat koddig over. Het werd een grote rel. Van Vliet riep daarbij iets lelijks naar de jury en werd geschorst wegens ‘onwelvoeglijk taalgebruik.’ Het verstrekkende gevolg van de affaire was dat de eveneens geschorste Van Oosten-Hage niet mee ging naar de wereldkampioenschappen in Venezuela. Ze had haar buik zo vol van het gedoe dat ze besloot thuis te blijven. En Nita van Vliet, Nederlands Kampioene toch, werd evenmin geselecteerd door keuzevrouw Dini Brinkman. ,,Ik heb sowieso geen een keer contact met haar gehad. Ik hoorde niet bij haar vriendenclub. Ik ben daar helemaal op afgeknapt, dat je je selectie moest afdwingen door te konkelen en smoezen.’’

Van Vliet reed in haar fietscarrière ‘best wel korte uitslagen, ook in klassiekers.’ ,,Ik kon afzien en sprinten. Ik ben nog derde geweest in het Nederlands Kampioenschap sprint, maar ik was heel onzeker en heb nooit goed beseft wat er in me zat. Ik denk dat ik mezelf heb onderschat, ook.’’

Op haar negentiende stopte Van Vliet met koersen. Dat had alles te maken met haar verkering met Piet Liefaard, die in 1977 Nederlands Kampioen bij de junioren werd. Een groot talent. ,,Onze droom was dat we samen goed zouden fietsen, net als Gré en Gerrie Knetemann.’’ Maar de pech sloeg toe. Liefaard werd getroffen door een nierziekte en moest stoppen met koersen. In de slipstream van deze tegenslag bouwde Van Vliet ook af. ,,Ik moest voor mijn man zorgen. We zijn getrouwd toen ik 21 was. Op mijn 23ste kreeg ik heel veel heimwee naar het fietsen. Ik besefte wat ik had opgegeven. Maar ik hield van Piet en ik heb nooit spijt gehad van mijn keuze voor hem. Misschien had ik nu een bepaalde diepgang ook niet gehad als het anders was gelopen.’’

Die diepgang zal ook voortkomen uit de scheiding met Liefaard in 1988. Ook daar kijkt Van Vliet nuchter op terug. ,,We hebben in ieder geval iets moois aan ons huwelijk overgehouden.’’ Dat moois zit aan tafel en heeft een paar dagen eerder nog een nieuwelingenkoers in Breda in zijn zak gestoken. Arjen is vijftien en wil prof worden. Zijn verhaal van de wedstrijd in Breda is kort en zakelijk. ,,We zijn in de eerste ronde weggereden met drie, en ik heb het sprintje gewonnen.’’

Oom Teun steunt Arjen in zijn profambities. Oom Teun is Teun van Vliet. De man van die maffe solo in de Tour richting Luz Ardiden, die befaamde Milaan San Remo met Hennie Kuiper, de ontsnapping met Henri Manders op de keien bij Roubaix, van die grote mond en het dan ook nog waarmaken. Die Teun van Vliet doet het nu rustig aan met zijn neefje. Rustiger dan zijn eigen vader vroeger. De druk die pa Van Vliet op zijn kinderen legde, pakte bij Nita niet goed uit. ,,We mochten vroeger niet veel, niet eens een ijsje eten, want dat was slecht voor wielrenners. Dus aten we er op training vijf natuurlijk. We moesten hard trainen en leven voor de sport. Teun kon daar beter tegen dan ik. Nu ziet mijn vader wel dat hij het ten opzichte van mij iets anders had moeten doen.’’

Teun begeleidt zijn neefje Arjen met kalmte. Ma is daar blij mee. ,,Laat die kinderen toch genieten. Als ze een keer willen zwemmen, gaan ze gewoon zwemmen.’’ Het was dan ook niet het idee van moeder dat de kinderen Arjen en Kim op de racefiets terechtkwamen. Ze wilden het zelf. Dochter Kim kan er op haar tiende ook al wat van. Haar eerste frame kreeg ze van Dimphy Wesdorp, oud-ploeggenote van Nita destijds bij Beck’s en nog steeds vriendin. Wesdorp en Van Vliet waren onafscheidelijk. ,,Ze noemden ons black and white en ze wisten dat ze niet om ons heen konden, dat ze rekening met ons moesten houden.’’

Op het frame van Minnie Brinkhof begon Kim te koersen. Er moesten nog wel eerst blokken op de trappers. Bij het Nederlands Kampioenschap voor meisjes werd Kim vijfde. ,,En je hebt er vier gewonnen, toch?’’, vraagt ma aan dochter. Waarna ma meteen trots vertelt over de mooiste zege van de jongste: in Bergen op Zoom. Ze zat achter een valpartij en moest helemaal alleen naar voren rijden. ,,Ze heeft afgezien, nou en of, ze moest echt bijten.’’

Kim is dochter uit het tweede huwelijk van Van Vliet, met Bert de Baat. Het gezin is neergestreken in Puttershoek. Pa gaat in het weekend mee naar de koers als nieuwelingenbegeleider bij de De Hoeksche Renners, ma is actief in de jeugdafdeling en het rennersbestuur van de club. ,,We zijn weer heel erg met wielrennen bezig.’’

Nita van Vliet in 1977?

Nita van Vliet werd Nederlands kampioen op het circuit bij de Adsteeg. Ze kon er niks aan doen. Dat wil zeggen: Van Vliet fietste hard genoeg, maar haar zege was zeker niet gepland. ,,Het is heel spontaan gegaan. Ik ben weggesprongen en heb vijftig kilometer alleen op kop gereden. Ik wist dat Nel Streef en Agnes Koeman eraan kwamen in de finale, maar die dames waren wat zwaarder dan ik en konden niet goed omhoog. In de laatste ronde ben ik onderaan de Adsteeg op de pedalen gaan staan. Ik kwam alleen aan. Keetie had me op één been kunnen verslaan, maar ze is niet achter me aan gaan rijden.’’

JUNI

Joop den Uyl wordt kabinetsformateur in Nederland;

De regering Tindemans wordt beëdigd in België;

Na 41 jaar worden in Spanje weer democratische verkiezingen gehouden. Adolfo Suarez wint;

Wim Polak volgt Ivo Samkalden op als burgemeester van Amsterdam;

In de Ogaden-woestijn ontbrandt de strijd tussen Ethiopië en Somalië;

Zes Zuidmolukkers en twee gegijzelden komen om het leven bij de gewelddadige beëindiging van de gijzelingen;

Werner von Braun, Duits-Amerikaans raketontwerper, overlijdt.